Pengelurus Ngelaban Adat Menua Di Sarawak

Semua mensia ngelala reti pengelurus. Enti bisi penimpang ba pengelurus dia bala orang ti ngaga adat lalu bejuraika adat dikena nagang penyalah dikereja lalu nyerahka ngagai court ngatur iya.
Tang di menua Sarawak, ti endur orang raban bansa asal majak mayuh puntan penemu dikena sida nyelamatka tanah enggau pengidup sida, kitai suah ninga sereta meda court dikena nentuka adat dikena ngelaban pengelurus ti endang patut dikemataka sida.
Ambi ke banding, dalam pemutus Court Tinggi apin lama ti udah dikena ngelaban sebengkah petition ari bansa Penan enggau Kelabit di menua Limbang nyelamatka tanah sida ari keruga pengerangka bala kroni kayu batang Taib Mahmud.
Kompeni-kompeni nya ngarika sekeda kroni dagang Kepala Menteri ti udah ngupah iya enggau sida sebilik ngena duit suap, share ti mayuh enggau sabsidi lebuh maya bepilihbesai dalam pengawa mantu iya nyuap bala pengundi di Sarawak.

Ambi ke banding, kompeni Ravencourt Sdn Bhd nya enggi raban Yaw sebilik ti kaya raya ketegal pengawa ngulihka batang, Samling Global (ti udah nyerahka sepesepuluh ari share sida ngagai petunggal Taib, Hamed Sepawi enggau Manang iya, Ahmad Suut), lalu Billion Venture Sdn Bhd, dempu raban Hii sebilik, sebengkah agi orang diri sebilik ti nyadi kroni ke Taib.

Raban orang bansa asal nya, ti diarika lawyer Native Rights ti mega ADUN PKR See Chee How, udah nganjung serebana ti madahka tanah kampung sida ditebang lalu dirusak kompeni Samling lalu udah nya ditanamka raban Hii sebilik ngena sawit.
Lisin nebang kayu batang udah dikeluarka perintah Taib dalam taun 1984, lalu lisin bekebun dandang besai (ladang) dikeluarka dalam taun 2004 enggau sekali agi dalam taun 2010.
Pekara ti ngasuh ati tekenyit iya nya bala kroni Taib ti kaya-kaya nya endang nadai mampas orang bansa asal ba tanah enggau kampung sida ti diambi lalu dirusak nya.
Hak-hak orang bansa asal nya ukai semina bisi dalam adat Native Customary Laws menua Sarawak, tang Sempekat Pengelantang Orang Bansa Asal ti disain dalam Gerempung Bansa (UN) ti endur menua Malaysia endang nyadika kaban mega.
Tang, akim ti ngatur pechara tu bisi tetemuka ‘penimpang’ dalam kelikuh orang bansa asal nya. Sebengkah kes, munyi ku penemu sida Samling, Billion Venture enggau raban co-defendants ke bukai dalam perintah Sarawak ti madahka kelikuh nya “mapap sereta ngerichau”!

Akim nya madah bala orang asal ari Limbang nya udah enda mujur nganjung serebana sida dalam kandang 36 bulan ti dikemendarka adat menua.
Iya madahka timpuh nya berengkah ari maya Opis Kampung enggau Opis Tanah enggi perintah Taib ngeluarka lisin-lisin ngagai bala kroni dagang enggau penyukung politik sida.
Diatu mayuh orang nemu di menua Sarawak pengawa ngeluarka lisin-lisin ti baka nya enda ditemu orang mayuh lalu enda mega dibuka nyadika tender. Semua lisin nya suah agi diberi enggau chara belalai ngagai bala kroni Taib tauka ngagai sida sebilik aja dikena ngulihka duit suap enggau share.
Nya alai, kami deka nanya, baka ni orang asal di Limbang deka nemu lisin tanah enggau kampung sida udah dikeluarka?
Suah agi lisin-lisin nya disimpan bala kroni betaun-taun lalu datai ba maya sida deka ngaga pengachau, timpuh nganjung serebana ngagai court udah abis!
Nya alai, baka ni ku pechara tu tau ngarika pengelurus?
Ba menua ti bejalaika atur demokrasi ti tulin, sebengkah opis ti ngeluarka lisin (dalam kes tu, Opis Kampung enggau Opis Tanah perintah Sarawak) deka dulu agi betanya ba orang asal ti bempu menua pasal lisin ti deka dikeluarka dikena orang ngulihka kayu batang enggau muka ladang. Orang bansa asal patut ditanya besetuju, tauka enda besetuju ke pengawa nya.

Enti enda dikereja baka nya, reti nya opis perintah ti ngeluarka lisin ti bansa nya tau dituduh ngereja penyalah nipu. Baka ni kitai tau ngarapka bala orang bansa asal nya bedarat ari Limbang ke nengeri Kuching ngabas Opis Kampung sekali ke lisin udah dikeluarka enggau ngenyit ba atas tanah kampung sida?
Tang akim ti ngatur pechara nya terus madahka orang bansa asal nya patut nemu enggau silik haribulan maya lisin ba kampung sida dikeluarka.
Terang bendar, pengawa orang asal ti ngempang jalai pemasuk lori enggai kerita lipan, penyati ari raban polis, ukai nandaka serebana baka ti disebut akim nya.
Nya alai, baka ni ku akim nya tau nyadang bala orang bansa asal nya dalam taun-taun 1980 suba ulih ngiga kerita pacuan 4-roda tauka nyatar bilun buah engkabang dikena nurun ke Kuching lalu ngupah lawyer dikena ngarika sida becharaka kes sivil ngelaban kompeni kayu batang?

Orang bansa asal nya endang bala orang ti kurang ba pelajar sereta seranta. Sida nadai kala ninga nama utai ti dikumbai orang lawyer maya nya, jauh ti ulih ngeluarka belanja dikena mayar lawyer.
Sida idup enggau chara ti nyelai ari orang bansa asal bukai di menua Sarawak, lalu nya kebuah Gerempung Bansa udah netapka Sempekat dikena ngintu pengelikun sida ari kena keruga orang bukai baka bala tukang tumbang ti bekerejaka Taib Mahmud.
Abis nadai pan pengawa Perintah Sarawak maya nya suba patut mantu sida enggau chara ngabas pendiau sida lalu nulung sida napi keruga orang ari luar baka nya. Abis nadai pan, menua sida ti kena keruga patut dipampas enggau patut.
Tang, Kepala Menteri ti amu sereta rangka nya sama enggau bala kunchu-kunchu iya udah puntan enda nitihka atur ti patut dikereja sida ba orang bansa asal nya. Sida udah ngeruga menua endur orang bansa asal nya ngidupka diri.
Lalu diatu. Ari ti ngukum Taib ketegal penyalah nya, bala akim mengkang deka bejalaika atur ti ditulis dalam surat adat, lalu melakangka tiap pekara ti bekaul enggau pengawa ngintu pengelantang orang bukai sereta nirika pengelurus.
Diatu bala orang bansa asal nya nyau udah dani sereta tegerak runding angkat ngelaban keruga nya. Bala lawyer mayuh datai lalu mantu sida ngelaban orang ti ngeruga menua sida dia.
Nya alai, tu nyau udah datai ba maya iya bala akim dalam sistem pechara di menua Sarawak patut mantah pengawa tuai menua ti makai suap enggau ngerampas reta tengkira orang asal.

Beratus-ratus juta penguntung udah diulihka ari pengawa nyual kayu batang di Sarawak lalu pia mega ari pengawa bekebun sawit ba atas NCR enggi orang bansa asal.
Penguntung beratus-ratus juta nya udah pulai ngagai bala kroni Taib ti bulih lisin ari Taib enggau opis-opis ti dikemataka iya.
Pia mega, kompeni Titanium Management enggi anak iya empu, Abu Bekir, endang udah bulih rampa menua ti besai bendar ke pengawa bekebun sawit.
Diatu nyau datai ba maya iya penimpang dalam pengelurus di Sarawak patut dikemetulka.
Orang raban bansa asal di Sarawak patut abis nadai bulih penguntung ti mimit ari tanah sida ti dikereja atas tanah enggau kampung sida.
Diatu mega udah datai ba timpuh enggau maya endur court ngeletak ukum atas kompeni baka sida Samling enggau Billion Venture, lalu ukum nya patut diletak enggau naka pemerat.

Want to get alerts for new articles ? see our Subscribe page

Your views are valuable to us, but Sarawak Report kindly requests that comments be deposited in suitable language and do not support racism or violence or we will be forced to withdraw them from the site.

Comments

comments